Внеурочная деятельностьВсе предметыДелопроизводство. Кадровое дело. Управление персоналомДошкольное образованиеОВЗОРКСЭПедагог-библиотекарьПедагог-организаторАнглийский языкАстрономияБиологияВоспитатель ГПД
Статья: Проблемы в обучении чтению на английском языке в начальной школе.
28 сентября 2013
Тема моей статьи «Проблемы в обучении чтению на английском языке в начальной школе». Проблемный подход – это стратегия обучения, сочетающего репродуктивную и творческую деятельность обучающихся в ходе решения проблемных задач на всех видах практических занятий. Эта тема для меня очень актуальна, так как в данный период я работаю в начальной школе и в своей работе очень часто сталкиваюсь с проблемами возникающими при обучении чтению младших школьников. Так как, чтение - одно из основных средств получения информации. Особенно велика его роль в наши дни, так как именно оно обеспечивает человеку возможность удовлетворять свои личные познавательные потребности. Чтение как процесс восприятия и активной переработки информации представляет собой сложную аналитико-синтетическую деятельность, складывающуюся из восприятия и понимания текста. При обучении иностранному языку чтение рассматривается как самостоятельный вид речевой деятельности и занимает одно из главных мест по своей важности и доступности. Роль чтения в самостоятельной учебной деятельности трудно переоценить. Чтение, по существу, является одной из основных сфер иноязычного речевого общения в самостоятельной работе. При этом оно выполняет различные функции: цели практического овладения иностранным языком, средства изучения языка и культуры в условиях углубленного изучения иностранного языка, средства информационной, образовательной и профессионально ориентированной деятельности учащегося, а также средства самообразования и рекреативной деятельности. Помимо этого, практика в чтении позволяет поддерживать и совершенствовать не только умения в чтении, обеспечивающие понимание и интерпретацию читаемого, но и фазовые логико-смысловые умения, умения, связанные с переработкой смысловой информации, когнитивные способности, реализуемые в иностранном языке. При обучении чтению на начальном этапе важно научить школьника правильно читать, то есть научить его озвучивать графемы, извлекать мысли, то есть понимать, оценивать, использовать информацию текста. Эти умения зависят от того, с какой скоростью читает ребенок. Под техникой чтения мы понимаем не только быстрое и точное соотнесение звука и буквы, но и соотнесение звукобуквенной связки со смысловым значением того, что ребенок читает. Именно высокий уровень овладения техникой чтения позволяет достичь результата самого процесса чтения – быстрого и качественного извлечения информации. Однако, это невозможно, если школьник недостаточно владеет языковыми средствами, не умеет или неправильно воспроизводит звуки. Итак, обучение технике чтения вслух является на начальном этапе и целью и средством обучения чтению, так как позволяет управлять через внешнюю форму формированием механизмов чтения, дает возможность упрочить произносительную базу, лежащую в основе всех видов речевой деятельности. Однако практика показывает, что интерес к этому виду речевой деятельности у школьников очень низок. Данный вид речевой деятельности не является для школьников средством получения информации, повышения культурного уровня или просто источником удовольствия, а рассматривается ими как чисто учебная задача. Чтобы чтение на иностранном языке способствовало развитию познавательного интереса учащихся, необходимо учитывать познавательные потребности, возрастные и индивидуально-психологические особенности детей (а для этого следует разнообразить учебные материалы: тексты и задания к ним); включать школьников в активную творческую деятельность путем применения активных методов обучения; давать им возможность проявлять самостоятельность и инициативу; учить преодолевать трудности в учебной деятельности. Соответствующим образом отобранные тексты и задания к ним способствуют развитию интереса школьников к чтению на иностранном языке, который в свою очередь является важным фактором успешного овладения этим видом речевой деятельности. Однако многочисленные факты расхождения между графемно-фонемными системами родного и иностранного языков, расхождения в произнесении одной и той же буквы в различных буквосочетаниях, а также случаи разного графического изображения одного и того же звука имеют место в немецком, французском и особенно английском языка. Обучения английскому языку на начальном этапе в средней школе, а также во 2-3 классах школ с углубленным изучением английского языка считают, что овладение чтением на английском языке представляет большие трудности для учащихся, вызываемые графическими и орфографическими особенностями языка, так как орфографическая система использует 26 букв, 146 графем (буквосочетаний), которые передают 46 фонем. Из 26 пар английских букв (заглавных и строчных) только четыре можно считать похожими на соответствующие буквы русского алфавита по значению и форме. Это K, k, M, T. Буквы A, a, B, b, C, c, E, e, H, O, o, P, p, Y, y, X, x имеют место и в том и в другом языке, но читаются по-разному, следовательно, являются самыми трудными. Остальные буквы совершенно новые. (Г.В.Рогова). Учащихся следует научить читать слова, которые пишутся по-разному, а читаются одинаково: sun-son, two-too, write-right, sea-see и др. В то же время многие слова в английском языке читаются не по правилам, что в целом обрекает учащихся на заучивание чрезмерно большого количества правил чтения и исключений из них, а также на многократное повторение учебного материала. К тому же само восприятие и озвучивание графических знаков является результатом выбора и сличения их с теми эталонами, которые уже имеются в долговременной памяти ученика. Сам факт выбора, предусматривающий припоминание нужного правила и (или) звукобуквенного соответствия, требует определенного, порой значительного времени, что, в конечном счете, замедляет темп чтения, вернее не позволяет ученику быстро и точно устанавливать звуко-буквенные соответствия и тем самым овладевать техникой чтения в достаточно высоком темпе. Заключение. Вопросы обучению чтению на начальном этапе обучения иностранному языку очень актуальны. Научиться читать – значит уметь озвучивать графемы и извлекать мысли, понимать и использовать информацию текста. Чтение выполняет различные функции: цели практического овладения иностранным языком, средства изучения языка и культуры в условиях углубленного изучения ин языка, средства информационной, образовательной и профессионально ориентированной деятельности учащихся, а так же средство самообразования и творческой деятельности учащихся. При обучении чтению на начальном этапе важно научить технике чтения, а с другой стороны показать, что чтение необходимо для извлечения информации, необходимое для обслуживания других видов речевой деятельности. Практика показывает, что интерес к этому виду речевой деятельности очень низок, учащиеся испытывают большие трудности при чтении, так как существуют многочисленные факты расхождения между графемно – фонемными системами родного и иностранного языков, расхождения в произношении одной и той же буквы в различных буквосочетаниях, а так же случаи разного графического изображения одного и того же звука имеют место в английском языке. Исходя из вышеизложенного, с одной стороны существует много проблем в технике овладения чтением, с другой стороны без обучения чтению обучение ин языку в школе невозможно. Список используемой литературы 1. Бим И. Л. «Методика обучения иностранным языкам как наука и проблемы школьного учебника» // М .,1994 2. Миролюбов А.А. «Обучение иностранным языкам в свете реформы школы» // ИЯШ , 1996 , № 2 3. Spotlight/ Быкова Н.И., Дули Дж., Поспелова М.Д., Эванс В.,2007г.
statya.docx
Получите доступ ко всем материалам
Полный и неограниченный доступ ко всем материалам методической библиотеки на год с момента подачи и оплаты заявки. Доступ стоит 500 руб в год
Если Вы уже подавали заявку – тогда войдите или зарегистрируйтесь на сайте под тем же email-адресом, на который оформляли доступ
Также доступ ко всем материалам получают БЕСПЛАТНО
Участники Федерального учебно-методического объединения учителей
БЕСПЛАТНО
Участники объединения получают множество привилегий включая бесплатное прохождение любых курсов КПК и переподготовки (оплачивается только изготовление и отправка документов), бесплатные сертификаты, благодарственные письма, стажировки зарубеж, помощь в прохождении аттестации, юридическую помощь и многое другое.
Наши постоянные пользователи
БЕСПЛАТНО
Если Вы проходили профессиональную переподготовку (1 любой курс) или повышение квалификации (2 любых курса) в 21/22-м учебном году – Вы как наш постоянный клиент получаете много преимуществ, включая бесплатный доступ к трансляциям, получению сертификатов и многому другому.
Похожие материалы
Раздел: Иное
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Дәреснең максаты:
1.Белем бирү максаты: Укучылырның сыйфат темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру;
2.Фикер сәләтен үстерү максаты: Укучыларның логик фикерләү сәләтен, иҗади активлыкларын үстерү;
3.Тәрбияви максат: Табигатькә карата мәхәббәт һәм сакчыл караш уяту; укучыларда миһербанлылык, кече күңеллелек һәм матурлык хисләре тәрбияләү;
Җиһазлау: компьютер, экран, тема буенча мультимедиа презентация; матур итеп эшләнгән табигать күренеше, кәгазьдән кисеп ясалган “татар егете” һәм “татар кызы” рәсемнәре
Дәрес тибы: йомгаклау дәресе
Дәрес формасы: дәрес-сәяхәт
Дәрес барышы:
Укытучы: - Исәнмесез, укучылыр!
Укучылар: - Исәнмесез-саумысыз!
У: - Кәефләрегез ничек?
у: - Кояшлы иртә кебек.
- Туган телем татар телен,
өйрәнергә дип килдек!
Укытучы: - Укучылыр, бүген без сезнең белән сыйфатлар иленә сәяхәткә чыгарбыз. Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?
у: - Әлбәттә, яратабыз.
У: - Ә сәяхәт итәргә яратасызмы?
у: - Бик яратабыз.
У: - Алайса, сәяхәтебезне башлыйбыз! (1 слайд: гүзәл табигать күренешләре һәм милли киемнән татар егете күрсәтелә)
- Борын-борын заманда куе урманнар, биек таулар, тирән елгалар, матур болыннар тирәсендә бер Батыр исемле егет яшәгән, ди. Бик кыю, батыр намуслы, акыллы һәм уңган булган ди ул. Әле уңган гына түгел, бик моңлы да икән безнең Батыр.Ул төрле милли уен коралларында берсеннән-берсе матур көйләр сузып утырырга ярата икән...
Көннәрдән бер көнне шулай курайда уйнап, кошлар сайравыннан илһам алып утырганда, (кошлар сайравы, курай уйнаган көй яңгырый) үзенең көенә кушылып җырлаган бер кыз тавышын ишетә. (2 слайд: экранда милли киемнән татар кызы күрсәтелә) Батыр тавыш ишетелгән якка барса, анда бик матур һәм бик сылу бер кыз утыра икән. Кызның исеме дә Сылу имеш... Егет белән кыз бер-берсен бик ошатканнар, ди. Әмма Сылу кырыс һәм явыз Сыйфатлар иле патшасының кызы, ә патша кызын сыйфатларны бик яхшы белүче, кыю һәм акыллы егеткә генә бирергә риза икән.
Ә сыйфатлар иленә барып, кызны алып кайтыр өчен төрле киртәләрне үтәргә кирәк икән. Сыйфатлар патшасы үзенең кызын җибәрәсе килми, шуңа күрә берсеннән - берсе авыр киртәләр куйган.
- Укучылар, ярдәм итәбезме Батырга Сылуны алып кайтырга?
у: - Әлбәттә, ярдәм итәбез!
У: - Сез сәяхәткә әзерме соң?
у: - Әзер!
У: - Хәзер сынап карыйбыз...( 3 слайд: сораулар)
- Сыйфат нинди сорауларга җавап бирә?
- Ул нәрсәне белдерә?
- Сыйфатның нинди дәрәҗәләре була?
- Ясалышы ягыннан нинди төрләре бар?
- Җөмләнең нинди кисәге булып килә?(Укучылар сорауларга җавап бирәләр)
У: - Күрәм, сез сәяхәткә әзер!? Укучылар, Сыйфатлар иле патшасы без барасы юлны бутап куйган шул. Әйдәгез, башта юлны табыйк әле! ( 4 слайд)
Куе урман
Сихерле елга
Чәчәкле юл
Тирән болын
Озын патшалык
У: - Дөрес юлны табар өчен сыйфатланмышларга туры килә торган сыйфатларны дөресләп язарга кирәк. Дөрес җавап өчен дәреснең махсус бүләге “татар малае” яки “татар кызы” тапшырыла. Алар үзләренә төрле яхшы сыйфатлар туплаганнар (акыллы, тәрбияле, әдәпле, кыю, зирәк, игътибарлы, намуслы һ.б.). Кем иң яхшы сыйфатларны күбрәк җыяр икән?(Укучылар биремне үтиләр, бүләкләр тапшырыла)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Алда озын юл... Ә юлда ташлар... Барыр өчен безгә юлны ташлардан чистартырга кирәк! (5 слайд)
Укучылар тиз генә ташлар артына яшеренгән биремнәрне үтиләр: төсне, тәмне, физик сыйфатны, характерны, урынны белдергән сыйфатларны язалар. Иң күп язган укучылар бүләкләнә.
У: - Менә без тирән елгага да килеп җиттек. Бу елга элек бик матур булган, анда берсеннән-берсе матур аккошлар йөзгән, оя корган. Ләкин елга пычранган һәм аккошлар моннан китеп беткәннәр.Укучылар, әйдәгез, кайтарыйк әле аккошларны үзебезгә!(6 слайд)
Ак-
Яшел-
Җылы-
Акыллы-
У: - Бирелгән сыйфатларны төрле дәрәҗәләргә куеп яза алсак, һичшиксез, аккошлар кайтырлар. ( дөрес җавап биргән очракта, экрандагы күлдә аккошлар пәйда булачак)
У: - Балалар, ә сезнең урманда булганыгыз бармы? (7 слайд: урман сурәте)
у: - Ба-а-ар...
У: - Урманга сез ни өчен барасыз?
у: - Җиләк җыярга, ял итәргә.
У: - Әйдәгез, без дә урман буенда ял итеп алыйк әле. ( кошлар сайравы яңгырый. Укучылар үзләре яраткан җырны башкаралар һәм җиңелчә генә биеп тә алалар)
У: - Сәяхәтебезне дәвам итәбез. Урманда нинди җәнлекләр яшәгәнлеген дә искә төшереп үтик инде (8 слайд: табышмаклар)
Җәен соры, кышын ак
Аңа шулай яхшырак. (Куян)
Энәле бүрек бара,
Булдырсаң тотып кара!(Керпе)
Килә бер батыр атлап, Аягы баса лап-лап,-
Урманда йөри, умартадан бал чүпли. (Аю)
Сорыдыр төсе, үткендер теше,
Урманда йөри, бозаулар күзли. (Бүре)
Нечкә билле, көлтә койрыклы,
Әдәпле генә кодача, тавыкларны ярата. (Төлке)
Табышмакларга тиешле җаваплар алынып беткәч, әлеге җәнлекләргә хас билгеләр буенча сыйфатлар тупларга кушыла. (Эш төркемнәргә бүленеп эшләнә) Укучылар төлкенең хәйләкәр, кәнтәй, кыланчык; бүренең явыз, җитез, соры; куянның куркак, юаш, җитез булуларын тәфсилләп сөйләп бирәләр.Сыйфатның сурәтләү чарасы буларак хезмәт итүен билгеләп үтәләр.
У: - Укучылар, инде чәчәкле болынга да килеп җиттек. (9 слайд:чәчәкле болын сурәте)
- Монда керү өчен сыйфатларның ясалыш ысулларын яхшы белергә кирәк.
Тамыр-
Ясалма-
Кушма-
Парлы-
Тезмә-
Укучылар шулай ук бу ясалу ысулларының нинди юллар белән ясалганлыгын да әйтеп бирәләр.
У: - Болынга керергә рөхсәтне дә алдык, тизрәк биремнәрне үтик.(10 слайд) Монда төрледән-төрле матур чәчәкләр үсә. Алар шушы болынны бизәп гел шулай балкып утырсын өчен безнең ярдәм сорала. Бу серле чәчәкләрнең артында бер сүз язылган, шул сүзләрдән төрле сыйфатлар ясап язарга кирәк. Кем күбрәк, кем тизрәк яза, шул бүләк ала. (Алга таба укучылар үзләре ясаган сыйфатларны кулланып, кечкенә күләмле хикәя төзиләр)
У: - Хәзер инде Сихерле патшалыкны гына үтәсе калды. Бу патшалыкның ишек төбендә бик уяу һәм бик тугры сакчылар сакта тора икән... Аларны үтәр өчен сыйфатлар турында барлык белемнәрегезне күрсәтергә кирәк булыр. (11 слайд: тест биремнәре)
У: - Укучылар, без бүген сыйфатлар иленә сәяхәт ясадык, төрле киртәләр аша уздык. Безнең ярдәм белән Батыр белән Сылу кавыштылар, алар йортына куаныч килде. Ә шундый авыр киртәләрне үтү өчен нинди сыйфатларга ия булырга кирәк икән соң? (Дәрестә иң күп бүләк җыйган укучылар әйтеп чыгалар: кыю, акыллы, зиһенле, зирәк, сабыр, тәрбияле һ.б. Бүләкләр саны буенча билгеләр куела.)
Өй эше: 1.Батыр һәм Сылу турында әкиятне дәвам итәргә,кулланылган сыйфатларның астына нинди җөмлә кисәге булуына карап сызып килергә кушыла. 2. Әкияткә иллюстрация ясап килергә
Урок-путешествие "Сыйфатлар иленә сәяхәт" проводится с использованием информационных технологий. Урок разработан для учащихся 5-7 классов общеобразовательных школ, изучающих татарский язык. В конспекте урока дается подробное описание всех заданий на повторение и закрепление материала по теме "Сыйфат".
Раздел: Иное
Социокультурный аспект и его учет в процессе обучения иностранным языкам
Комментарии
Это ваш материал?
Войдите или зарегистрируйтесь на сайте под тем email-адресом, под которым Вы загружали данный материал. После этого Вы сможете:
Некоммерческая образовательная организация «Институт повышения квалификации и профессиональной переподготовки»
Лицензия на образовательную деятельность: Серия 78ЛО2 № 0001754 Рег. номер № 2799 от 10.03.2017
тел.: +7 (495) 215-18-63 и +7 (812) 313-20-42
(с 10:00 до 18:00 по будням)
Лицензия на образовательную деятельность: Серия 78ЛО2 № 0001754 Рег. номер № 2799 от 10.03.2017
тел.: +7 (495) 215-18-63 и +7 (812) 313-20-42
(с 10:00 до 18:00 по будням)
