Туган телем - иркә гөлем

Раздел: Родной язык

ПРезентация

Раздел: Родной язык

Безнең телебез бик матур һәм эчтәлекле сүзләргә бай. Ә менә шушы сүзләрнең мәгънәләрен, язылышын яки башка телгә тәрҗемәсен белергә кирәк булганда, без боларны сүзлекләрдән карап белә алабыз. Билгеле булганча, сүзләрне җыю, тәртипкә салу һәм сүзлекләр төзү турындагы фәнне лексикография дип атыйлар.( Lixiko – сүз, grapho – язу дигәнне аңлата) Әйе, без зур үзгәрешләр таләп иткән заманда яшибез. Сүзлекләрнең яңадан-яңа электрон вариантлары чыгып килә. 1995нче елда “Субра”дип аталган электроник хата тикшергеч программа төзелгән иде( аның төп өлешен сүзлек тәшкил итә) 2000-2004нче елларда “Татар теленең аңлатмалы электроник сүзлеге”н “Русча – татарча электроник сүзлек”не дә әзерләп өстәделәр. Дөньяның данлыклы “АВВҮҮ”компаниясе яңа Lingvo электрон сүзлеген чыгарды. Монда 12 телдәге сүзлекләр кергән. Инглиз, испан, алман, итальян, кытай, төрек һ.б. телләр белән беррәттән татарчасы да бар. Яңа электрон сүзлек нинди мөмкинлекләр бирә соң? Иң мөһиме – бу кул астында зур китапханә дигән сүз. Татар сүзенең урыс теленә коры тәрҗемәсе генә бирелми монда. Нинди формада булуына карамастан, башка телләрдә аның тәрҗемәсен карарга мөмкин. Милләтне тергезү, аның телен саклау, өйрәтү, үстерү, аны чын мәгънәсендә дәүләт теле итү турында күп сөйләми, ә өлешенә тигән вазифаларын намус-вөҗдан белән җиренә җиткереп башкаручылар - Казан дәүләт педагогия университеты галимнәре-проректор Фираз Фәхраз улы һәм аның тормыш юлдашы Чулпан Мөхәррәм кызы Харисовлар. Аларның зәвык белән, рәсемнәр белән бизәп чыгарылган “Минем беренче татарча сүзлегем”

Раздел: Родной язык

АНЪЛАТМА ТЕЗКЕРЕСИ 5-9 сыныфлар ичюн къырымтатар тилинден иш программасы Русие Федерациясынынъ тасиль акъкъында къарары эсас умумий тасиль девлет стандартынынъ Федераль компоненти талапларыны; къырымтатар тилинден эсас умумий тасильнинъ тахминий иш программасы КРИППО тевсиесине эсасланаракъ тертип этильген. Программанынъ структурасы 89,10 сыныфлар ичюн «Къырымтатар тили», муэллифлери А.Меметов, Л.А.Алиева, И.А.Меметов тарафындан тизильген дерсликлер структурасына уйгъун. Къырымтатар тили. 5-12 сыныфлар. Умумтасиль окъув юртлары ичюн программа/ Тертип этиджи Алидинова М. И. - Симферополь: Къырым девлет окъув педагогика нешрияты, 2005. - 40с. РФ окъув тешкилятлары ичюн федераль базис окъув планында къырымтатар тили окъутылувына 8-9 сыныфларда 140 саат (афтада 2 саат). Шу сырада: 8, 9 сыныфларда 140 саат (афтада 2 саат). Къырымтатар тили къырымтатар халкъынынъ тувгъан тилидир. Тиль — бу миллий хазине ве халкь медениетининъ инкишафында буюк роль ойнай. Фен оларакъ къырымтатар тили бир сыра тасиль вазифелерини беджере. Лякин энъ эсас вазифеси — бу къонушув вастасыдыр. Талебелер тильни огренип, миллий медениетке къошулалар. Тильнен берабер талебелер аяттаки ахлякъий нормаларнен, дюньядаки аджайип ве чешит медениетлернен таныш олалар.